Trong mùa dịch hiện tại thì anh em chắc hẳn sẽ có nhu cầu mua laptop để làm việc từ xa, có thể là ở nhà hoặc di động ngoài đường. Mình cũng nghĩ đến một số tiêu chí đặt ra khi mua laptop đáp ứng nhu cầu này, chia sẻ với anh em dưới đây và hóng có thêm gợi ý từ mọi người.
Việc dùng laptop gì, kích cỡ, cấu hình và tính năng sẽ còn tùy thuộc vào nhu cầu sử dụng của anh em hay khối lượng công việc, đặc thù công việc. Mình chỉ nghĩ đến những chiếc laptop văn phòng hay dùng để học tập với cấu hình phổ thông.
Đây cũng là thứ mà mình thường nghĩ đến đầu tiên khi chọn mua laptop để có thể mang theo hay làm việc ở nhà. Hiện tại laptop vẫn phổ biến những cỡ màn hình như 13,3", 14", 15,6" và 17,3". Những chiếc laptop văn phòng cũng thường có 3 kích thước từ 15,6" đổ lại, 17,3" thường dùng cho laptop đồ họa, gaming hơn. Vậy nếu chọn giữa 3 kích thước 13,3", 14" và 15,6" thì kích thước nào tối ưu hơn?
Việc dùng laptop gì, kích cỡ, cấu hình và tính năng sẽ còn tùy thuộc vào nhu cầu sử dụng của anh em hay khối lượng công việc, đặc thù công việc. Mình chỉ nghĩ đến những chiếc laptop văn phòng hay dùng để học tập với cấu hình phổ thông.
Kích cỡ
Đây cũng là thứ mà mình thường nghĩ đến đầu tiên khi chọn mua laptop để có thể mang theo hay làm việc ở nhà. Hiện tại laptop vẫn phổ biến những cỡ màn hình như 13,3", 14", 15,6" và 17,3". Những chiếc laptop văn phòng cũng thường có 3 kích thước từ 15,6" đổ lại, 17,3" thường dùng cho laptop đồ họa, gaming hơn. Vậy nếu chọn giữa 3 kích thước 13,3", 14" và 15,6" thì kích thước nào tối ưu hơn?
Cá nhân mình thích cỡ máy 14" vì nó vẫn cho không gian hiển thị của màn hình lớn hơn so với 13,3" trong khi vẫn không bị to hơn 13,3" là mấy nhờ thiết kế màn hình viền mỏng hiện tại. Trọng lượng của những chiếc máy 13,3" và 14" cũng không chênh nhau nhiều. Tuy nhiên, với những ai quan tâm đến độ gọn nhẹ tối đa thì 13,3" cũng là giải pháp phù hợp. Những chiếc laptop 13,3" - 14" sẽ có trọng lượng tầm dưới 1,5 kg và đây cũng là trọng lượng phù hợp để anh em có thể sử dụng máy ở nhiều tư thế khác nhau cũng như có thể dễ dàng làm việc di động.
Với 15,6" thì mình nghĩ nó phù hợp nếu như anh em muốn dùng chiếc máy này tại chỗ nhiều hơn là vác ra ngoài. 15,6" có thể dùng thay thế cho máy bàn bởi lợi thế màn hình lớn. Một yếu tố nữa là bàn phím của những chiếc máy 15,6" thường có dạng full-size tức có phím số. Đổi lại thì dòng máy 15,6" thường cồng kềnh hơn dù giờ viền màn hình đã được gọt lại nhỏ gọn và thêm nữa là trọng lượng cũng không nhẹ.
Màn hình
Thực ra khi chọn cỡ máy thì anh em cũng đã chọn luôn kích cỡ màn hình nhưng cần phải lưu ý về màn hình, thứ mà anh em sẽ phải nhìn lâu và ảnh hưởng nhiều đến trải nghiệm sử dụng lẫn sức khỏe.
Tấm nền IPS là lựa chọn bắt buộc của mình và hiện tại thì hầu như hãng nào cũng đã chuyển sang dùng tấm nền IPS thay cho TN trên những chiếc laptop văn phòng bởi công nghệ này đã phổ biến hơn, giá thành cũng đã rẻ, chất lượng có thể cao hoặc thấp nhưng nhìn chung đều giải quyết được vấn đề về góc nhìn - một hạn chế lớn của màn hình TN trên những chiếc laptop khi xưa. Tại sao mình lại nhắc đến khía cạnh góc nhìn thì anh em thử hình dung khi chúng ta làm việc ở nhà, chúng ta có thể sẽ ngồi trên bàn nghiêm túc nhưng cũng có thể lười quá nằm trên giường, ngồi trên giường đặt máy trên đùi. Lúc đó, để có góc quan sát tối ưu thì chúng ta sẽ mở màn hình máy ra góc lớn hơn và như vậy TN sẽ thường bị hạn chế góc nhìn ở các góc quan sát lớn không trực diện. Tương tự khi đi ngoài đường, ngồi ở những quán cafe đẹp, chill nhưng bàn ghế lại không phù hợp để làm việc và rốt cuộc chúng ta phải để máy lên đùi.
Bên cạnh tấm nền IPS thì độ phân giải màn hình cũng phải tiêu chuẩn ở FHD 1080p hoặc cao hơn. Mình thì ưu tiên độ phân giải FHD trên những chiếc laptop văn phòng bởi độ phân giải này cũng với tỉ lệ màn hình phổ biến là 16:9 sẽ đáp ứng cả về mặt không gian làm việc lẫn độ sắc nét của hình ảnh. Hiện tại vẫn có những hãng làm laptop phổ thông nhưng trang bị màn hình có độ phân giải chỉ 1366 x 768 px. Đây là độ phân giải không còn phù hợp với nội dung cũng như thế giới web hiện tại. Không gian sử dụng màn hình bị giảm đi và hình ảnh cũng không còn đạt độ sắc nét cao.
Một số dòng laptop văn phòng thậm chí còn được trang bị màn hình chất lượng cao tương đương những chiếc máy thiên về độ họa với độ phân giải QHD (2560 x 1440 px) hay UHD (3840 x 2160 px), có cả cảm ứng nữa. Thực tế nếu anh em không quan tâm về giá thì việc chọn những chiếc máy có màn hình phân giải cao như vậy cũng phù hợp vì trải nghiệm hình ảnh sẽ còn tuyệt vời hơn nữa. Tuy nhiên, cần phải lưu ý là màn hình phân giải cao cũng đồng nghĩa với việc thời lượng pin sử dụng máy cũng giảm đi. Màn hình có tính năng cảm ứng thường sẽ có bề mặt glossy dạng gương để thao tác chạm tốt hơn, nó sẽ không có tính năng chống lóa (anti-glare) như lớp matte thông thường và cũng sẽ không lý tưởng để sử dụng dưới các nguồn sáng mạnh, ngoài trời vì hiện tượng tương phản.
Quảng cáo
Webcam
Đây là 2 thứ đang dần trở nên quan trọng hơn trong thời đại mà mọi người đều phải làm việc từ xa, nhu cầu hội họp cũng cao hơn xưa. Tuy nhiên, 2 thứ này lại không thường được các hãng làm laptop tập trung nâng cấp mà kiểu như trang bị cho có là chính. Phải đến gần đây khi người dùng đòi hỏi hơn thì các hãng mới tập trung.
Làm sao để biết chiếc laptop mình định mua có webcam tốt. Thông thường các hãng sẽ trang bị webcam 720p cho laptop và chất lượng hình ảnh cũng không rõ là mấy. Tuy nhiên, vẫn có một số mẫu laptop có webcam HD 720p nhưng cho chất lượng hình ảnh rất rõ. Cách nhanh nhất để kiểm chứng chất lượng webcam là anh em ra cửa hàng và mở ứng dụng Camera của Windows lên để xem, thử chụp tấm selfie bằng webcam.
Tuy nhiên, hiện tại đã có nhiều mẫu laptop được trang bị camera phân giải cao hơn như 1080p và đặc biệt là những hệ thống webcam hỗ trợ nhận diện khuôn mặt để mở máy qua Windows Hello. Nếu chiếc máy mà anh em định mua có trang bị camera dạng này thì có thể yên tâm về chất lượng.
Về phần mic thì mình đặc biệt để ý đến những chiếc laptop dòng doanh nghiệp, chúng được trang bị đa mic và một số còn hỗ trợ cả khử nhiễu âm bằng phần mềm. Dù vậy thì laptop phổ thông vẫn được trang bị mic và chất lượng của mic cũng khá tốt.
Chất lượng cuộc gọi video ngoài việc bị tác động bởi phần cứng như webcam và mic ra thì còn phụ thuộc nhiều vào chất lượng đường truyền. Thế nên nếu anh em có xài máy có webcam xịn mà mạng yếu quá thì hình ảnh nhận được ở đầu bên kia cũng không cao.
Quảng cáo
Bàn phím và bàn rê
Đây là thứ quan trọng thứ 2 về trải nghiệm sử dụng và là tiêu chí mình đặt nặng khi mua máy làm việc. Cũng tùy theo nhu cầu công việc của anh em mà việc sử dụng bàn phím có thể nhiều hay ít nhưng một chiếc máy laptop mà bàn phím quá dở thì xin thua không dùng được. Hiện tại những chiếc laptop phổ thông đã có bàn phím tốt hơn xưa rất nhiều, đa phần đã chuyển sang dạng bàn phím chiclet, thiết kế cũng khá là trau chuốt, từ đó khiến chiếc máy dù giá rẻ hay vừa vừa tiền đi nữa trông vẫn cao cấp như những chiếc laptop đắt tiền.
Dù vậy bàn phím chiclet lại không phải là loại phím có thể dễ dàng mang lại trải nghiệm gõ tốt trừ khi, nó có hành trình tốt, vòm cao su bên dưới cho độ nẩy tốt, vỉ phím không bị flex, và layout phải hợp lý. Vì là một thứ phụ thuộc vào xúc giác nên anh em nên trực tiếp ra cửa hàng trải nghiệm hoặc có thể xem các bài đánh giá laptop trên Tinh Tế, mình luôn nói về trải nghiệm phím rất cụ thể.
Layout là thứ anh em có thể hình dung được và nó cũng ảnh hưởng ít nhiều đến trải nghiệm sử dụng. Những chiếc máy 13,3" - 14" thường có bàn phím có layout rút gọn, không có bàn phím số nên bàn phím của những chiếc máy này thường dễ xài, không mất nhiều thời gian làm quen, cảm giác gõ thoải mái vì layout thoáng, các phím được làm to. Tuy nhiên với dòng máy 15,6", các hãng nhồi nhét bàn phím số vào thì nó sẽ đòi hỏi thêm không gian và trong tình thế là viền màn hình đang được gọt mỏng đi, chiếc máy ngắn đi thì không gian của bàn phím cũng bị bóp theo. Vì vậy nếu một chiếc máy 15,6" viền mỏng mà vẫn có thiết kế bàn phím full-size thì anh em sẽ phải đánh đổi một điều rằng layout nó sẽ không thoải mái, khu vực phím chính sẽ lệch sang bên trái nhiều hơn và sử dụng cũng không thoải mái và cân đối như trên máy cỡ nhỏ.
Bàn rê cũng là yếu tố cần cân nhắc bởi khi đã xác định là vác máy đi làm bên ngoài hay làm từ xa, mọi tư thế thì chiếc bàn rê vẫn tiện hơn rất nhiều so với một con chuột. MacBook làm quá tốt cái bàn rê nhưng trên máy tính Windows giờ đây thì bàn rê cũng đã được cải tiến rất nhiều. Những chiếc bàn rê có hỗ trợ driver Microsoft Precision Touchpad sẽ đem lại trải nghiệm sử dụng tốt hơn với độ trễ thấp và sự mượt mà khi thao tác. Anh em có thể xem qua bài này để biết cách nhận biết laptop có bàn rê Precision Touchpad không và nếu không thì có thể "độ" lại qua bài này.
Xưa kia mình hay nhắc đến kích thước bàn rê nhưng laptop hiện tại đa phần đều có bàn rê lớn hơn nên kích thước của nó không còn là vấn đề quá lớn. Nếu anh em quan tâm đến cảm giác sử dụng thì chỉ cần soi thêm về bề mặt bàn rê, có phủ kính hay không hay chỉ là bề mặt bằng kim loại (cái này nên tránh vì xài rất chán), phím chuột tích hợp hay rời và có dễ bấm hay không.
Pin
Mình không bàn đến cấu hình vì tùy vào túi tiền và nhu cầu công việc của anh em nhưng pin là thứ mà anh em cần quan tâm. Với những chiếc laptop phổ thông hay laptop làm văn phòng thuần túy thì cấu hình máy thường là dòng vi xử lý tiết kiệm điện năng như dòng U của Intel hay AMD.
Nếu anh em chọn cấu hình Intel thì anh em nên chọn vi xử lý đời mới như thế hệ 10 và 11 dòng U. Ở thế hệ 10 thì Intel hiện có cả 2 dòng là Comet Lake-U (14nm) và Ice Lake-U (10nm). Dòng Ice Lake dùng tiến trình mới, tiết kiệm điện năng hơn và cũng cho hiệu năng/điện năng tốt hơn so với thế hệ trước. Điểm nhận biết của những con Ice Lake-U là tên mã của CPU có 4 số trước chữ G như Core i7-1065G7 hay Core i5-1035G4. Trong khi đó, dòng Comet Lake-U thì vẫn dùng kiểu đặt tên cũ là số trước và hậu tố U sau như Core i7-10710U hay Core i5-10510U. Một ưu điểm nữa của dòng Ice Lake là nó được tích hợp GPU kiến trúc mới là Gen11, cho hiệu năng tốt hơn so với Gen9.5 cũ của Comet Lake-U.
Với thế hệ 11 thì những con vi xử lý dòng U tiết kiệm điện thuộc dòng Tiger Lake-U và nó thay thế cho Ice Lake-U với nhiều cải tiến như vi kiến trúc mới là Willow Cove thay cho Sunny Cove, GPU tích hợp là Intel Xe dùng vi kiến trúc Gen12 và sử dụng tiến trình 10nm SuperFIN cải tiến từ 10nm thế hệ đầu dùng để sản xuất Ice Lake. Vì vậy đây cũng là thế hệ vi xử lý tiết kiệm điện cho laptop mới và tốt nhất hiện tại của Intel khi xét về khía cạnh hiệu năng tính toán, đồ họa và thời lượng pin. Dòng Tiger Lake-U có cách đặt tên tương tự Ice Lake-U tức 4 số trước chữ G như Core i7-1165G7 hay Core i5-1135G7.
Chuyển sang đội AMD thì anh em có thể chọn dòng Ryzen Mobile 4000U hoặc 5000U tùy độ sẵn có. Dòng Ryzen Mobile 5000 series U thì mới ra mắt gần đây nhưng cần lưu ý nó được chia thành 2 họ là Cezanne với các phiên bản số chẵn như Ryzen 7 5800U, Ryzen 5 5600U và Ryzen 3 5400U dùng kiến trúc Zen 3 mới nhất và Lucienne sử dụng kiến trúc Zen 2 với các phiên bản số lẻ như Ryzen 7 5700U, Ryzen 5 5500U và Ryzen 3 5300U. Sự khác biệt của 2 kiến trúc này cũng dẫn đến sự khác biệt về hiệu năng và độ tiết kiệm pin. Tuy nhiên, Ryzen Mobile 4000 series trước đó với kiến trúc Zen 2 đã khiến mình rất ngạc nhiên về độ tiết kiệm điện do sử dụng tiến trình 7nm tối tân của TSMC thành ra với máy chạy AMD, anh em chỉ cần mua Ryzen Mobile 4000 series hay 5000 series dòng U là ổn, dòng 5000 sẽ còn kéo dài thời lượng pin ra lâu hơn, có thể đến 10 tiếng bởi những cải tiến mà AMD đã thực hiện trên kiến trúc Zen 3.
Ưu điểm lớn nhất của những chiếc laptop chạy Ryzen Mobile hiện tại không chỉ đến từ mặt thời lượng pin mà còn là số nhân. Chẳng hạn như Ryzen 7 4800U hay đời mới hơn của nó là Ryzen 7 5800U, cả 2 đều là những con chip có TDP chỉ 15 W nhưng lại có đến 8 nhân 16 luồng - một số nhân khủng khiếp vốn xưa nay chỉ có trên những con chip cho laptop dòng H hiệu năng cao và ngang ngửa với một con Core i7/i9 trên máy bàn. Lợi thế về đa nhân mang lại sự linh hoạt lớn về tác vụ có thể chạy trên những chiếc laptop nhìn thì rất văn phòng mà kỳ thực lại mạnh như máy gaming.
Về dung lượng pin của laptop thì tùy vào cỡ máy, pin sẽ có dung lượng từ 45 - 56 Wh phổ biến cho đến dung lượng 70 Wh hay trên 80 Wh. Những chiếc máy pin lớn dĩ nhiên cho thời lượng sử dụng pin lâu hơn nhưng điều này còn phụ thuộc vào cấu hình máy như mình đã nói ở trên. Các hãng thường công bố thời lượng pin đến 8 tiếng thì đây cũng chỉ là thời lượng được đo trong các điều kiện setup sẵn, lý tưởng, thậm chí tắt cả Wi-Fi và giảm độ sáng màn hình xuống tối đa. Vì vậy thời lượng pin thực tế sẽ khó có thể đạt được theo con số công bố. Vậy nên mình thay vì nhìn vào dung lượng pin và con số quảng cáo thì sẽ tìm đến con CPU nhiều hơn vì nó cũng là thứ ăn điện nhất khi hoạt động.
