Ở thời điểm hiện tại, Toyota đang là một nghịch lý của ngành xe hơi toàn cầu. Hiện đang có không ít nguồn tin nói rằng, các quan chức của Toyota Mỹ đang bỏ tiền vận động hành lang để các nhà lập pháp nước này làm chậm tiến độ chuyển giao hoàn toàn từ xe ô tô động cơ đốt trong sang xe hơi chạy năng lượng tái tạo để xin thêm thời gian nghiên cứu.
Nhưng đã từng có thời, hai mươi năm về trước, Toyota là đơn vị dẫn đầu tốc độ phát triển xe điện toàn cầu. Năm 2001, họ ra mắt chiếc hybrid Prius, định hướng tới người dùng đô thị, trước cả khi Tesla thành lập vào năm 2003. Đến năm 2004, Prius được facelift, và doanh số bắt đầu tăng chóng mặt. Mọi thứ của Prius, từ thiết kế, tiêu thụ nhiên liệu cho tới sự tiện dụng đều không thể lẫn vào đâu được. Thậm chí Leonardo DiCaprio hồi năm 2008 còn lái một chiếc Prius đến dự Oscar năm ấy.
![[IMG]](https://photo2.tinhte.vn/data/attachment-files/2021/07/5567687_Tinhte_Toyota1.jpg)
Kể từ đó, Prius liên tục thay đổi và nâng cấp, với những mẫu như Prius c kích thước subcompact, Prius v, phiên bản hatchback kéo dài. Tương tự, công nghệ hybrid cũng được đem sang nhiều mẫu xe khác của Toyota như Highlander hay thậm chí vài mẫu xe cao cấp của Lexus. Nhờ đó, Toyota có thể bù lấp lượng khí thải của những mẫu xe cỡ lớn, từ xe tải đến SUV chạy nhiên liệu hóa thạch của họ tạo ra bằng những phương tiện di chuyển xanh hơn. Tất cả tạo ra một lợi thế không nhỏ cho Toyota trước các đối thủ cạnh tranh, những đơn vị cũng đang phải chịu áp lực chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện.
Nhưng đã từng có thời, hai mươi năm về trước, Toyota là đơn vị dẫn đầu tốc độ phát triển xe điện toàn cầu. Năm 2001, họ ra mắt chiếc hybrid Prius, định hướng tới người dùng đô thị, trước cả khi Tesla thành lập vào năm 2003. Đến năm 2004, Prius được facelift, và doanh số bắt đầu tăng chóng mặt. Mọi thứ của Prius, từ thiết kế, tiêu thụ nhiên liệu cho tới sự tiện dụng đều không thể lẫn vào đâu được. Thậm chí Leonardo DiCaprio hồi năm 2008 còn lái một chiếc Prius đến dự Oscar năm ấy.
Kể từ đó, Prius liên tục thay đổi và nâng cấp, với những mẫu như Prius c kích thước subcompact, Prius v, phiên bản hatchback kéo dài. Tương tự, công nghệ hybrid cũng được đem sang nhiều mẫu xe khác của Toyota như Highlander hay thậm chí vài mẫu xe cao cấp của Lexus. Nhờ đó, Toyota có thể bù lấp lượng khí thải của những mẫu xe cỡ lớn, từ xe tải đến SUV chạy nhiên liệu hóa thạch của họ tạo ra bằng những phương tiện di chuyển xanh hơn. Tất cả tạo ra một lợi thế không nhỏ cho Toyota trước các đối thủ cạnh tranh, những đơn vị cũng đang phải chịu áp lực chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện.
Đánh giá quá thấp Tesla
Tính đến tháng 05/2012, Toyota bán được 4 triệu chiếc Prius đủ dòng, đủ đời. Nhưng đến tháng 6 năm ấy, Tesla công bố chiếc Model S, ngay lập tức lật đổ Toyota khỏi ngai vàng của ông vua phương tiện di chuyển thân thiện với môi trường. Chiếc xe mới của người Mỹ chứng minh được những chiếc xe điện dù đắt nhưng vẫn có thể hút khách và tiện lợi. Rồi sau đó những cải tiến trong công nghệ pin lithium dần đưa mức giá xe điện xuống để mọi người đều có thể sở hữu, và với mục tiêu lớn nhất là tạo ra những chiếc xe điện với chi phí sở hữu và vận hành ngang ngửa xe xăng.
Toyota Prius
Nhưng Toyota đã đánh giá quá thấp Tesla. Ban đầu họ đầu tư vào Tesla, coi startup của Elon Musk là một công cụ để tăng tốc phát triển công nghệ xe điện, giúp Toyota sẵn sàng bước vào kỷ nguyên mới, chứ không coi Tesla là một đối thủ cạnh tranh trên thị trường xe hơi. Khi ấy người Nhật nghĩ cũng không hoàn toàn sai. Doanh số Tesla chỉ bằng một góc doanh số xe bán ra toàn cầu của Toyota. Vả lại khi ấy người Nhật nghĩ rằng, Tesla bán xe điện, còn Toyota bán xe hybrid, và công nghệ hybrid chỉ là bước đệm để mua thêm thời gian cho Toyota hoàn thiện công nghệ hydrogen fuel cell, biến nguồn năng lượng gần như vô tận này thành điện năng cho ô tô vận hành trong tương lai. Thực tế thì hydrogen cũng có lợi thế, vì nạp nhiên liệu nhanh, xe đi được quãng đường đủ dài để biến xe điện trở thành giải pháp lỗi thời.
Ở phương diện thực tế, Toyota đã thất bại trong việc nhìn ra bước chuyển đầy tinh tế đang diễn ra trên thị trường xe hơi toàn cầu. Họ đã đúng trong việc coi hybrid là bước đệm để chuyển sang thời kỳ ô tô thân thiện với môi trường, nhưng đã đánh giá sai khoảng thời gian bước đệm ấy diễn ra.
Canh bạc sai lầm với hydrogen fuel cell
Chỉ vì việc chạy theo canh bạc hydrogen fuel cell, coi hydrogen là tương lai của cả thế giới lẫn của Toyota, mà giờ hãng xe khổng lồ của Nhật đang ở một vị trí vô cùng phức tạp. Chính quyền nhiều nước đang tìm cách để cấm động cơ đốt trong, sớm hơn rất nhiều so với dự liệu của Toyota. Cùng lúc, tốc độ phát triển của xe điện, kể cả chi phí lẫn cơ sở hạ tầng trạm sạc đều đang có những tiến triển tích cực đến chóng mặt, dần khỏa lấp hết những hứa hẹn ban đầu của công nghệ nhiên liệu hydro dùng cho phương tiện giao thông. Và để bảo vệ lợi ích của mình, Toyota đang đi ngược lại xu thế, đó là vận động hành lang để mua thêm thời gian hoàn thiện công nghệ xe nhiên liệu hydro, bù lại là thế giới sẽ dùng xe ô tô chạy xăng thêm vài năm, cố gắng cản tốc độ phát triển của xe điện.
Toyota Mirai
Hiện tại Toyota có một mẫu sedan hạng sang dùng nhiên liệu hydrogen, chiếc Mirai với khả năng chạy quãng đường hơn 26.8km trên mỗi lít nhiên liệu hydrogen (67 mpg), bán với giá khởi điểm 50.000 USD bên Mỹ. Nhưng chiếc này không bán chạy một chút nào cả, dù đã tặng kèm hàng nghìn USD tiền nhiên liệu hydro để tài xế sử dụng. Tốc độ phát triển xe điện của Toyota cũng chậm chạp. Ban đầu họ kỳ vọng sẽ phát triển được loại pin thể rắn nhẹ hơn và an toàn hơn công nghệ pin lithium-ion hiện tại đang phổ biến, nhưng nó quá đắt và không ổn định, giống hệt như hydrogen fuel cell vậy. Tháng trước, Toyota buộc phải công bố cuối năm 2022, họ sẽ có mẫu xe ô tô động cơ điện đầu tiên.
Quảng cáo
Khi đánh bạc sai thì con bạc thường có xu hướng đổ lỗi cho nhà cái. Trường hợp của Toyota cũng không khác gì cả. Họ đang cố thay đổi luật chơi bằng cách đổ hàng đống tiền để quyên góp cho những chính trị gia và nhà lập pháp, nhằm làm chậm tốc độ chuyển giao từ xe xăng sang xe điện. Theo The New York Times, trong 4 năm qua, khoản tiền quyên góp cho các chính trị gia Mỹ của Toyota đã tăng gấp đôi. Nhưng cùng lúc, họ cũng phải vin vào những nhà lập pháp thuộc đảng Cộng Hòa, những người đang nằm trong tầm ngắm vì cuối năm ngoái đã lên tiếng chối bỏ kết quả bầu cử ở Mỹ.
Có người đang so sánh Toyota với BlackBerry
Giống hệt như BlackBerry nhiều năm trước coi iPhone không phải là đối thủ, thì Toyota đang coi Tesla và xe ô tô điện không phải đối thủ của họ. BlackBerry nghĩ rằng thế giới sẽ cần những chiếc điện thoại có bàn phím cứng thêm một thời gian trước khi chuyển hẳn sang màn hình cảm ứng, còn Toyota nghĩ rằng thế giới sẽ chọn xe hybrid thêm một thời gian trước khi loại bỏ hoàn toàn động cơ đốt trong. Cả hai đều đang mắc sai lầm trầm trọng.
Hiện giờ, bên cạnh những khoản tiền vận động hành lang khổng lồ cho các chính trị gia, Toyota cũng đang triển khai một chiến dịch hạ thấp uy tín của xe điện, lợi dụng yếu tố nghi hoặc của công chúng để vẽ ra bức tranh cho rằng ô tô điện không hiệu quả và đáng tin cậy. Thực tế thì chiến dịch bêu xấu ấy có thể có tác dụng trong quá khứ, cái thời xe điện chưa phổ biến. Nhưng giờ đây rất khó để Toyota có thể bêu xấu xe ô tô điện, vì độ phủ của nó cũng như trải nghiệm của mọi người với ô tô điện đã quá phổ biến, cộng với cơ sở hạ tầng càng lúc càng dày đặc. Người tiêu dùng giờ cũng chẳng ngu ngốc như xưa để nghe lời những tập đoàn dạy họ cách tiêu tiền. Theo những khảo sát gần đây, có khoảng 30 đến 40% người tiêu dùng Mỹ cho biết chiếc xe tiếp theo họ mua sẽ là ô tô điện.
Và những người tiêu dùng ấy đang giữ lời hứa, khi doanh số xe điện ở Mỹ tăng hơn gấp đôi trong năm vừa rồi, so với tốc độ tăng trưởng 29% trên toàn thế giới.
Quảng cáo
Tốc độ phát triển của xe điện này có lẽ không xa lạ gì, vì nó giống hệt tốc độ phát triển doanh số của iPhone trong mắt các giám đốc của BlackBerry những năm trước. Kể cả sau khi iPhone và Android ra mắt, doanh số điện thoại BlackBerry vẫn tăng trong vài năm, nhưng chừng đó là không đủ để cứu công ty này. BlackBerry không kịp thay đổi trong một thị trường thay đổi quá nhanh. Ngày hôm nay, thị phần điện thoại BlackBerry mới bán ra trên toàn thế giới cơ bản là con số 0 tròn trĩnh.
Còn trong khi đó, thị trường ô tô có thể thay đổi chậm hơn thị trường smartphone, nên Toyota hoàn toàn có thể có cho mình vài năm nữa để sửa sai. Nhưng càng để lâu, thì Toyota sẽ càng gặp khó, vì để phát triển những chiếc xe điện sẽ tốn của họ hàng tỷ USD phát triển nghiên cứu. Ngay cả ở thời điểm hiện tại, Toyota có vẻ vẫn chưa mặn mà lắm với ý tưởng chuyển dịch sang EV thay vì cố bám trụ với công nghệ xe hydrogen fuel cell đắt đỏ. Đó cũng chính là lý do vì sao Toyota đổ tiền tấn để các nhà lập pháp làm chậm quá trình thay đổi từ xe xăng sang xe điện, đơn giản vì họ muốn bảo vệ tới cùng lợi ích của tập đoàn.
Theo ArsTechnica
